Doğadan toplanan mantarlar lezzetli oldukları kadar insan sağlığı için öldürücü seviyede tehlikeli olabilen besinlerdir. Ülkemizde doğada yetişen yaklaşık 40 farklı yenilebilir mantar türü mevcuttur. Bu mantar çeşitleri haricinde belki binlerce yenmeye elverişli olmayan mantar türü vardır. Ancak yenmeyen mantarların tamamı zehirlidir demek doğru değildir. Ülkemizde yaklaşık 100 kadar zehirli mantar türü vardır. Bunların bir kaç tanesi şiddetli zehirlenme sonucu ölüme neden olma ihtimali yüksek mantarlardır.
Mantar zehirlenmeleri genellikle doğada mantarların bol bulunduğu yağışlı ilkbahar ve sonbahar aylarında görülür. Yağan yağmurun ardından çıkan güneş sonrasında büyüyen rengarenk mantarların bir bölümü zehir içermektedir.
Mantar zehirlenmesi, doğal ortamlarda yetişen ve yapısında zehirli madde bulunan mantarların taze, kurutulmuş veya konserve olarak çiğ veya pişirilerek yenmesi sonucunda gelişen ve ölümle de sonuçlanabilen ciddi bir zehirlenmedir.
Mantar zehirlenmeleri, özellikle yağışların bol olduğu dönemlerde görülmektedir. Ülkemizde doğal alanlarda yetişen çok sayıda zehirli mantar çeşidi bulunmaktadır. Zehirli olan ve olmayan mantarlar arasındaki farklar sadece dış görünüş ile belirlenemez. Birbirine çok benzeyen mantar çeşitlerinden biri zehirli iken diğeri yenebilir olabilir.
Belirtileri Nelerdir?
Mantardan zehirlenme belirtileri, zehirli mantar türüne göre farklılık gösterir. Mantar zehirlenmeleri, zehir türüne göre 2, 6, 8 veya 24 saat sonra belirti gösterebilir. Nadir de olsa aylar sonra ortaya çıkan mantar zehirlenmesi belirtileri de vardır.
Mantarın yenmesinden sonra 2 saat gibi kısa bir süre içinde ortaya çıkan zehirlenme belirtileri sersemlik, uyku hali, tansiyon düşüklüğü, bulanık görme, yüz ve boyunda kızarma, nabızda artış, ağızda metal tadı, bulantı, kusma ve terleme şeklinde görülebilir.
Yendikten 6 saat sonra gelişebilen zehirlenmelerde ise bulantı, kusma, ishal, ateş, nabız artışı, karın ağrısı gibi belirtiler daha şiddetli şekilde ortaya çıkar.
Daha uzun zaman geçtikten sonra görülen belirtiler ise karaciğer ve böbrek bozuklukları ile bu organların bozukluklarına bağlı belirtiler şeklinde ortaya çıkabilir ve sonuçta koma ve ölümle sonuçlanabilir.
Mantar yedikten sonra bu belirtilerden bir veya bir kaçının görülmesi durumunda mutlaka zaman kaybetmeden en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gerekmektedir.
Erken Dönem Zehirlenme Belirtileri (2 Saat)
- Sersemlik,
- Uyku,
- Kusma,
- Bulantı,
- Tansiyon düşüklüğü,
- Bulanık görme,
- Yüz ve boyunda kızarma,
- Nabızda artış,
- Ağızda metal tadı,
- Terleme
Orta Dönem Zehirlenme Belirtileri (6 Saat)
- Şiddetli bulantı,
- Kusma,
- Şiddetli ishal,
- Yüksek ateş,
- Halüsinasyonlar,
- Nabız artışı,
- Karın ağrısı
Geç Dönem Zehirlenme Belirtileri (24 Saat)
- Karaciğer ve Böbrek Bozulmaları
Bazı mantarlar tek başına yendiği zaman zehirli etki göstermese bile farklı gıdalarla beraber tüketildiklerinde zehirleyici olabilirler. Özellikle mantar ile birlikte alkol tüketilmesi veya bazı reçeteli ilaçlar zehirlenme belirtilerini hızlandırabilirler.
Mantar Zehirlenmesi Tedavisi
Mantar zehirlenmelerini tedavi etmek için uygulanabilecek genel bir tedavi yöntemi yoktur. Mantarın türü, yenen mantar miktarı, pişirme şekli, yeme şekli (çiğ/pişmiş), mantarın toplandığı yer ve mantarı yiyen kişinin fiziksel özelliklerine göre zehirlenme derecesi değişmektedir.
Mantar zehirlenmesi olaylarında tedavi yöntemi zehirlenme derecesi ve mantar türüne göre belirlenir. Mantar yedikten sonra zehirlenme belirtileri ortaya çıktığından hemen en yakın sağlık kuruluşuna başvurmak gereklidir. Eğer mümkünse yenilen mantar örneği de götürülürse daha hızlı tanı ve tedavi ortaya koyulabilir.
Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Mantar zehirlenmesinden korunmanın en kesin yolu zehirli olmadığına tamamen emin olduğumuz kültür ortamında üretilen mantarları tüketmektir. Bu mantarlar pazarlarda satılan şapkalı mantar, istiridye mantarı, şitake mantarı, kestane mantarı gibi mantarlardır.
Bu mantarlar haricinde doğadan toplanan mantarların ise tecrübeli, yabani mantarlar konusunda uzman kişiler tarafından toplanmış olduğuna emin olmalıyız.
Yenen mantarlar listesinde yer alan mantar türleri hangi mantarların yenebileceği konusunda size fikir verebilir ancak kesinlikle bu site veya farklı bir kaynakta gördüğünüz fotoğraflara bakarak mantar toplamayınız.
Ayrıca çocukları mantarlar konusunda çok iyi eğitmeniz, siz vermediğiniz sürece hiç bir mantara dokunmamaları konusunda uyarmanız gereklidir.
Yorum Yap